Leren lezen

Onderstaande tekst vertelt kort samengevat hoe dove kinderen leren lezen. Dit kan een hulpmiddel zijn voor de alfabetisering van

anderstalige doven.

Leren lezen en schrijven is voor dove personen veel moeilijker dan voor horende personen.

Dove kinderen moeten leren lezen en schrijven in een taal die niet hun moedertaal is of beter gezegd: ze hebben geen toegang

gehad tot het klanksysteem waarop het schrift gebaseerd is. Dat betekent dat het geschreven Nederlands voor hen altijd een

tweede taal is vanwege het ontbreken van een direct, gesproken taalaanbod.

Schriftelijke taal is vaak de enige manier van communicatie tussen doven en horenden.

Dove kinderen komen doorgaans vanaf ongeveer 3 jaar in contact met het schriftbeeld van het Nederlands. Een geschreven zin of

woord wordt tegelijk met een foto of tekening aangeboden.

Als de kinderen de lagere schoolleeftijd hebben bereikt, wordt gestart met het leren lezen.

Elk doof persoon, of hij nu kan gebaren of niet, moet het schriftsysteem koppelen aan een taal die tot die tijd niet of nauwelijks is

verworven. Ons schriftsysteem is bovendien gebaseerd op een koppeling van tekens aan klanken waar de persoon geen toegang

tot heeft. Doven leren de Nederlandse taal en het schrift tegelijkertijd, waarbij ze de taal leren door het zien van het schriftbeeld.

Dit is geen eenvoudige opgave. Daarom wordt bij dove kinderen vaak gewerkt met een globale leesmethode. De kinderen

herkennen het woord in het geheel en moeten het woord memoriseren. Het is bij hen van groot belang dat ze een volledig concept

bij een woord memoriseren. Dat concept bestaat idealiter uit een schriftbeeld, een tekening en een gebaar. Dit wordt opgeslagen in

het mentale lexicon, het mentale woordenboek van de leerling.

Het is belangrijk dat de aangebrachte woordenschat en gebarenschat voldoende herhaald wordt. In methodes waar gewerkt wordt

via analyse-synthese komen op een bepaald moment in het leesproces heel wat nieuwe woorden aan bod. Voor horende kinderen

is dat geen probleem, via het verklanken van de letters komen ze tot het verklanken van het woord en kunnen ze er zelf betekenis

aan koppelen. Dove kinderen hebben geen toegang tot deze methodiek en hebben dus voldoende herhaling nodig om hun

mentale lexicon uit te breiden. Elk woord moet aan elke mogelijke betekenis gekoppeld worden. 

Maak jouw eigen website met JouwWeb